Friksiyon Hatlarındaki Çapak Sıyırıcıların Geri Kazanılması… Ekstrüzyon Preslerde Kalıp Kaynaklı Firelerin İyileştirilmesi… Göz kontrol tezgahlarının taşıyıcı zincirler sarfiyatının iyileştirilmesi… Ekstruzyon Zımbaların Çap Revizyonu İle Sarfiyatının Azaltılması…
Borusanlıysanız, mutlaka 6 Sigma’yı duymuşsunuzdur ama muhtemelen 6 Sigma’nın ne olduğunu bilmiyorsunuz, çok teknik bir konu olduğunu sanıyorsunuz, gizemlerine ve erdemlerine pek aşina değilsiniz. Çok da haksız sayılmazsınız. Gerek Borusan’ın 6 Sigma Ödüllerinde, gerekse başka yerlerde yukarıdaki garip isimlere denk gelmişseniz, “aman ne kadar teknik bir konu!!!” diye düşünmüşsünüzdür.
Peki ya size ev satın almak, kariyer planlaması yapmak, kilo vermek, iş değiştirmek, etkinlik mekanı belirlemek için bile 6 Sigma’yı kullanabileceğinizi söylesem? Bu konuya geçmeden önce kısaca 6 Sigma’nın ne işe yaradığından bahsedelim.
Ev almak, kariyer planlaması, kilo vermek, iş değiştirmek için 6 Sigma’yı kullanabilirsiniz.
6 SİGMA NE İŞE YARAR?
6 Sigma, iş ve üretim süreçlerinde hataları sıfıra indirmeyi, verimliliği, kârlılığı ve müşteri memnuniyetini sürekli artırmayı hedefleyen modern bir iş metodolojisidir. Hatalara odaklanarak; bu hataların kaynaklarını bulup ortadan kaldırmayı amaçlayan bir süreç iyileştirme aracıdır. Daha iyi, daha hızlı ve daha verimli olmak yönünde sürekli gelişim sağlar.
6 Sigma’nın tarihsel gelişimi 1970’lerde Japon şirketi Matsushita’ya Amerikan şirketi olan Motorola ve Quasar adlı televizyon şirketinin, çok fazla hata oranının getirdiği verimsizlik yüzünden satılmasıyla başlamıştır. Temel prensipleri ise 1986 yılında Motorola’da geliştirilmiştir. Kalite Kontrol, Toplam Kalite Yönetimi, Sıfır Hata gibi metodolojilerden faydalanılarak geliştirilen 6 Sigma’nın ilk uygulayıcıları Motorola, Honeywell ve GE idi. 1990’lı yılların sonlarına gelindiğinde ise, Fortune 500’deki şirketlerin çoğunda uygulandığı görülüyor.
6 Sigma Fortune 500’deki şirketlerinin çoğunda uygulanıyor.
Ortaya çıkış amacı, üretim süreçlerindeki hataları ortadan kaldırmaya yönelik olsa da zaman içinde geliştirilen bu metodoloji, üretim dışı sektörleri de kapsayarak uygulama alanını genişletti. Şu anda, çıktı üreten her türlü süreçte 6 Sigma uygulamalarına rastlamak mümkün. 6 Sigma metodolojisini uygulamaya başladığından beri şirketlerin; ürün geliştirme sürelerinde yüzde 75 azalma, üretkenliklerinde yüzde 100 artış, iş kazalarında yüzde 50 azalma, hata sayılarında ise yüzde 80 oranında azalma gösterdiği pek çok firma tarafından belirtiliyor.
6 Sigma’nın pek çok faydası ve iş hayatındaki öneminden bahsettik. Peki 6 Sigma sadece iş hayatında mı kullanılır? Tabi ki de hayır! 6 Sigma’da pek çok araç bulunuyor ve bu araçlar çıktı üreten her türlü sürece uyarlanabiliyor. Gündelik hayatımızda en yaygın kullandığımız ama farkında olmadığımız araç takımı AHP (Analytical Hierarchy Process) Matrisi.
PEK ÇOK GÜNDELİK KARARI DAHA AKILLICA VERME BİLİMİ
Bu matris; metot, belirlilik veya belirsizlik altında çok sayıda alternatif arasından seçim yaparken, çok sayıda karar vericinin bulunduğu, çok kriterli karar verme durumunda kullanılır. Gündelik hayatımızda da her gün bir seçim yapmak durumunda kalıyoruz. Üniversite seçerken, ev veya araba alırken, iş değiştirirken, etkinlik mekanı belirlerken vb. Bu araç takımı ile çözüm seçim sürecini kolaylaştırabiliriz:
6 SİGMA İLE EV ALMAK
Ev alma örneğini düşünelim. Bir ev alırken bizim için önemli kriterler neler olabilir? Konumu, asansör olup olmaması, binanın yaşı vb. Bu liste daha da uzayıp gidebilir. Bir 6 Sigma aracı olan AHP matrisi, bu kriterlerin birbirileri arasındaki ağırlıklarını bularak önem sıralaması belirlemeye ve seçim yapmaya yardımcı olur. Aşağıdaki örneği incelersek; ev seçen kişinin en önemli öncelikleri evin merkezi konumda bulunması ve otoparkının olmasıdır. Ev alacak kişi seçimini bu doğrultuda yaparak listesini daraltabilir.
AHP Matrisi nasıl oluşturulur? Kriterler birbirleri açısından önem sıralarına göre puanlanır. Örneğin, merkezi konum, yeni bina olmasından önemli midir? Önemli ise 1(aynı seviyede), 3(önemli), 9(çok çok daha önemli) skalasında puanlama yapılır. Örnekte; evin merkezi konumda olması, yeni binadan çok çok daha fazla önemliyken, otopark ve asansör önemli olarak değerlendirilmiştir. Yeni bina, asansöre göre çok çok daha düşük öneme sahip olduğundan 1/9, otoparka göre daha düşük olduğundan 1/3 olarak değerlendirilmiştir.
Günümüzde çok sık kullandığımız ama farkında olmadığımız bir diğer araç ise RACI Chart (Responsible/ Accountable/ Consultant/ Informed). Responsible; işi yapmakla sorumlu kişi. Accountable: karar verici kişi. Consultant; iş yapılırken danışılan, iş ile ilgili danışmanlık veren kişi. Informed ise süreç ile ilgili bilgi verilen kişi.
RACI Tablosu yardımıyla her iş paketine bir sorumlu atayarak iş dağılımı yapabiliriz. Organizasyonlarda, iş bölümü yaptığımız her etkinlik ya da uygulamada karışıklık olmaması adına kullanabileceğimiz bu yönteme ilişkin örnek aşağıdaki gibi:
6 SİGMA İLE İKİNCİ EL ARABA ALMANIN RİSKLERİNİ YÖNETMEK
6 Sigma’nın gündelik hayatımıza ilişkin son örneği, Risk Tanımlama Matrisi. Riski, günlük hayatımızın her anında tanımlıyor ve kafamızda farklı senaryolar yaratıyoruz. 6 Sigma araçları ile bu durumu yazılı hale getirerek gerekli aksiyonları daha kolay alabiliriz. Örneğin ikinci el araba alacak olan birinin riskleri ne olabilir? Olası risklerin sürece etkileri ve olma olasıklıkları neler olabilir? Peki bu riskler gerçekleşmesin diye nasıl aksiyon alınmalı?
Risk gerçekleşirse bana etkisi ne olur? (1 düşük etkili-3-5 yüksek etkili olacak şekilde puanlama yapılır.) Peki bu riskin olma ihtimali nedir? (1 düşük ihtimal-3-5 yüksek ihtimal olacak şekilde puanlama yapılır). Etki ve olma olasılığının çarpımı bize Risk puanını verir. Risk puanı ne kadar yüksekse, o durum bizim için o kadar tehlikelidir ve mutlaka olduğu takdirde ne yapacağımıza yönelik çözüm tasarlamamız gerekir.
Gördüğünüz gibi 6 Sigma’nın hayatımızın her alanında yeri var. Gündelik hayatımızda bile farkında olmadan kalite ve verimliliği arttırmak adına bu araçlardan faydalanıyoruz.
Peki hayatımızın her alanında iyileştirme sağlayan 6 Sigma çalışmalarının sürdürülebilir olması için ne yapmalıyız? Öncelikle 6 Sigma’yı istatistiki süreç iyileştirme biçimi olarak görmemeliyiz. 6 Sigma bir disiplin, yönetim şekli ve kültürel değişimdir. 6 Sigma’yı hayatımızın her alanında bu şekilde konumlayabilirsek başarının sürdürülebilir olmasını sağlayabiliriz. 6 Sigma bir iş yapış şekli değil, bir yaşayış biçimidir…
