İçinde bulunduğumuz alışagelmedik dönemin getirdiği yeni çalışma ve yaşama düzenine biz yetişkinler bile adapte olmakta zorlanırken, çocuklarımızın evden dışarı çıkmadan, okula gidip sosyalleşmeden, enerjilerini harcamadan, evde bizimle paralel bir düzende bu duruma %100 uyum sağlamasını beklemek bir hayal olurdu herhalde. 5 yaşında bir kız çocuğu annesi olarak bu dönemin çok yönlü zorluklarını ilk haftadan yaşamaya başladım; süre uzadıkça etkisinin daha da arttığını söylemem mümkün. Her gün işe giden anne babalar artık evde çalışıyorlar, okula gitmek yerine laptoplardan ya da televizyondan eğitim almaya başladılar ve konu ders olunca konsantrasyonları çok uzun süre ekrana bakmaya yetmiyor, evden dışarı çıkamıyorlar, onun yerine arkadaş gruplarıyla sanal ortamda bir araya gelerek sohbet ediyorlar. Sevdikleri kişilere, aynı evde yaşamıyorlarsa birlikte vakit geçirmekten keyif aldıkları büyükanne, büyükbabalarına gidemiyorlar ya da onlar gelemiyor. Bir de tüm bu düzenin altüst olmasına sebep olan korona adında bir virus var ki genelde onlara bir şey yapmasa da sevdiklerini hasta edebiliyor ve belki de ölmelerine sebep olabiliyor. Sevdiklerini, anne babalarını kaybetme korkusu içinde kaygı duymamak onlar için çok zor.
GÜVENDE HİSSETMEK
Ebeveynler olarak bence en öncelikli konumuz; çocuklarımızı korku ve endişe duygusundan uzaklaştırmak, kendilerini güvende hissetmelerini sağlamak olmalı. Bu süreçte biz korkuya kapılıyorsak, endişeliysek, her okuduğumuz haberi evde paylaşıyorsak, panik havası yaratıyorsak çocuğumuzun kendini güvende hissetmesi zorlaşacaktır. Çocuklarımızın haberlere maruz kalmaması önemli; bu hastalığın ölümcül olabileceğini ve hızla yayılabildiğini duymak bize iyi gelmediği kadar onlar için de kaygı verici olacaktır.
Bu süreçte çocuklarımıza yaşlarına uygun bir biçimde korona virüsünü anlatmak, nelere dikkat etmesi gerektiğini, nedenleriyle açıklamak önemli. 5 yaşındaki kızım için yaşına uygun aktarımları araştırırken bulduğum eğlenceli sunumları sizlerle buradan paylaşıyorum. Bu süreçte birlikte evde bol bol vakit geçireceğimizi, bazen çok oynayacağımızı, bazen de benim işim olduğunda ona aktiviteler yaratacağımı ve kendisinin çalışacağını, ama bir arada sağlıklı ve güvende olduğumuzu ilk hafta her fırsatta paylaştım. Bu süreci evde birlikte kamp yapmak gibi düşünebileceğini söylemem ona eğlenceli geldi ve duygularını ifade etme fırsatı yarattı. Kaygıdan ziyade okulu, büyükanne ve büyükbabasını özlediğini, sürekli evde kalmaktan sıkıldığını, daha yeni aldığımız ve deneme fırsatı bulamadığı Elsa desenli tekerlekli patenlerine binmeyi istediğini öğrenmiş oldum. Evin içinde patenle kaymak da çok eğlenceli oluyor, tavsiye ederiz.
Bu dönemde yaptığı iş nedeniyle evden çalışamayan anne babaların da olduğunu biliyorum. Bu noktada çocuklarımıza evden çıktığımızda, evimiz gibi güvenli, sıklıkla temizlenen bir ofise gittiğimizi, maske, eldiven, dezenfektan/kolonya gibi işimizi yaparken kullanacağımız malzemelerin hazır olduğunu, kimseyle tokalaşmadığımızı, mesafeyi koruduğumuzu, ellerimizi sıklıkla yıkadığımızı, orada başka anne babaların da olduğunu, onların da çocuklarının evde oyun oynarak ebeveynlerini beklediğini, işimiz biter bitmez eve geri döndüğümüzü söylemek çocuklarımıza güven verecektir.
Diğer bir konu da bizim kendimizi iyi hissetmemiz olacaktır. Çocuklarımızın bizleri sürekli gözlemlediklerini düşündüğümüzde, medyaya ve koronayla ilgili mesaj içeriklerine çok fazla maruz kalmamak, sağlığımıza dikkat etmek, her koşulda (evde, işte, arabada, alışverişte vb.) hijyen kurallarına uymak bize de kendimizi güvende hissettirecektir ve onlara da iyi gelecektir.
KALİTELİ VAKİT GEÇİRME VE POZİTİF DÜŞÜNME ZAMANI!
Hepimiz yoğun bir çalışma temposu içerisindeyiz. Zaman zaman iş-özel hayat dengesinin bozulduğunu ifade ettiğimiz dönemler oluyor ve ailemize, çocuklarımıza zaman ayırmakta zorlanabiliyoruz. Bu açıdan değerlendirirsek bu dönem birlikte eğlenmek, kaliteli vakit geçirmek için güzel bir fırsat. Bu dönemin de kendi içinde zorlukları tabii ki var, bir yandan işlerinizi yürütmeye çalışırken, üç öğün yemek hazırlama, bulaşık makinesinin ne kadar hızlı dolup boşaldığına şahitlik etme, temizlik işlerinin sıklığının artması, çamaşırların hızla birikmesi, takip eden adımda ütülerin boyunuza doğru yükselmesi, online eğitim sistemine geçiş ve henüz okuma yazması olmayan çocuğunuz varsa yönergeleri okumanız gerekmesi ya da konsantrasyonunu sağlamak için ekstra sabır ve çaba göstermeniz gerekmesi gibi. Bu liste her ev özelinde değişebilecektir ama değişmemesi gereken en önemli konu, tam da hayatımızın bir anda nasıl kontrolümüzden çıktığını ve her an değişebileceğini yaşıyorken en sevdiklerimize gereken sevgiyi, ilgiyi, sabrı gösterme zamanı olduğunu unutmamak, pozitif kalabilmek. Bu dönemi ailece hayatımızın en eğlenceli, keyifli anılarını biriktirdiği dönem haline dönüştürebiliriz.
ENERJİMİZ HİÇ BİTMESİN, YÜZÜMÜZ HEP GÜLSÜN
İç sesiniz tam da bu satırları okurken “teoride güzel de pratikte her zaman kolay olmuyor Ece” diyebilir. Gelin pratikte neler yapabileceğimize hep beraber bir göz atalım.
1.Sanal ortamlardan çıkıp telefonları, laptopları bırakıp gerçek hayata dönebiliriz, her akşam yemeğini aynı saatte birlikte yiyebilir, televizyonu / telefonları kapatıp sadece ailemize odaklanabilir, sohbet etme fırsatı bulabiliriz. Bu saati netleştirmek bize de işten ayrılmamız gerektiği mesajını verecek, kendimizi dinlenme moduna alabileceğiz.
2.Gün içinde sürekli bir şeyler yemek istiyoruz; yemekleri sağlıklımalzemelerle yapmak, atıştırmalık kurabiye, kekleri çocuklarımızla birlikteyapmak onlar için de keyifli olacaktır.
3.Böyle zamanlarda iyi günlerimizi hatırlamak enerji veriyor, eski albümlerebakmak, anıları canlandırmak, geleceğe dair hayaller kurmak herkese iyi gelecektir.Özellikle 2-5 yaş grubundaki çocuklara bebeklik anılarını dinlemek çok keyifligeliyor, fotoğraflara, sakladığınız bebeklik eşyaları varsa beraber bakmakgüzel olacaktır. Aile üyelerinin fotoğraflarıyla aile ağacıhazırlayabilirsiniz. Kızım Arya ile hayalimiz, her gün onlarca kez elimiziyıkadığımız bu dönem bittikten sonra kirlenme partisi vermek oldu. Titiz annemodumdan bu hayal için çıkmaya söz verdim.
4.Yaz tatili planınızı ailece gözden geçirmek, henüz yapmadıysanız planlamakbu dönemde hiç olmadığı kadar güzel gelebilir.
5.Cinsiyet gözlüğümüzü takarak evdeki işlere bakabilir, erkek-kadın işidemeden, cinsiyet rollerine yönelik çocuğunuzdaki algıları doğruşekillendirebilirsiniz. Erkeklerin de yemek, temizlik, bulaşık, ütü işleriniyapabileceğini, kadınların da evdeki tamiratları halletmekte çok da iyiolabileceğini deneyimletebilirsiniz.
6.Çocuklarımıza sorumluluk vermek ve evdeki işleri paylaşmak için de güzelbir dönem. Masa kurma-kaldırma, odasını toplama, yemek yapmaya/çamaşırları asmayayardım etme, evdeki çiçekleri sulama vb. yapabileceği sorumluluklarverebilirsiniz. Size destek olduğu için içten bir teşekkür ve kocaman birsarılma eminim onlara da iyi gelecektir.
7.Patlaşmış mısır, rahat koltuklar, kapanmış ışıklar eşliğinde ailece birçizgi film izleyebilirsiniz. (Şu linkten film önerilerine bakabilirsiniz.)
8.Ailece oynayabileceğiniz kutu oyunları keyifli anlar için en güzelseçeneklerden biri olacaktır. Hafıza oyunları, tangram, tombala, jenga, domino,yapboz vb. seçenekler her yaş için uygun olabilir.
9.Çocuğunuzun sevdiği bir şarkıyı açıp birlikte söylemek ve dans etmekenerjinizi yükseltecek, hareketsiz geçen günlerinize hareket katacaktır.
10.Çocukların aktif katılımını sağlayacak aktivitelerle desteklenmişinstagramdaki çocuk konserlerini takip edebilirsiniz. (Önerim; @onurerol.kidsclub)
11.Benim küçüklüğümde Macera Tüneli isimli kitaplar vardı, sayfanın sonundayapacağınız tercihe göre kitap farklı sayfalardan devam ederdi. Sürekli başadönüp diğer seçeneceği seçsem hikaye nasıl ilerleyecekti diye düşünerek tümseçeneklere ait hikayeleri okurdum. Siz de kitap okurken belli bir yerde durupçocuğunuzun hikayeyi kendi hayal gücüyle tamamlamasını isteyebilirsiniz.
12.Bu dönemde büyükanne ve büyükbabalarla aynı ortamda değillerse özlem debüyüyecektir. Onlarla görüntülü konuşma yapmak, onların küçüklüğünde oynananoyunları anlatmalarını sağlamak ve evde bu oyunlar için de zaman ayırmak ailebüyükleri de dahil herkese iyi gelecektir.
13.Kendi çocukluğuma döndüğümde elektriklerin sıkça kesildiği dönemde mumışığında parmaklarımızla şekiller yaparak eğlendiğimizi hatırlıyorum. Siz deodanın içindeki ışıkları kapatıp, parmaklarınızla şekiller yapabilir, birkaçşekli arka arkaya yaparak hikaye kurmasını ve anlatmasını isteyebilirsiniz.
14.Evin içinde örtülerle çadır kurabilir, kitap okuma seanslarını buradayapabilirsiniz.
15.Birlikte bir tohum ekebilir ve çocuğunuzun bakımını üstlenmesinisağlayabilirsiniz. Bu fikir bana ilkokulda yaptığımız pamuk arasında fasulyebüyütme deneyini hatırlattı.
16.Belirli bir yaş grubu çocuk için saklambaç sizin enerjiniz bitene kadarbıkmadan oynayabilecekleri bir alternatif olabilir.
17.Hazine Avı oynayabilirsiniz. Kızım henüz okuma bilmediği için eşim evinkrokisini her odada farklı bir sembol/işaret (kalp, yıldız, kare vb.) olacakşekilde çizdi. İpucu kağıtlarını hazırlarken bu sembolleri de kağıda ekleyerekhangi odaya gitmesi gerektiğini yönlendirmiş oldu. İpuçlarını çözerek hazineyeulaşmak Arya için çok keyifli oldu.
18.Yemek yemeyi ve evcilik oynamayı seven çocuklar için evde uygun bir yerepiknik örtüsü serebilir, bir öğününüzü evde piknik yaparak yiyebilirsiniz.Hatta evinizin balkonu müsaitse güneşli bir havada dışarı çıkma isteğini buşekilde değerlendirebilirsiniz.
19.Hareketsiz kaldığımız bu dönemde sabah yogası yaparak güne başlayabilir yada Youtube’da “little sports” videolarıyla günlük spor aktivitelerinize devamedebilirsiniz. Enerjilerini atmaları için güzel bir seçenek olacaktır. Yogaiçin Apple Store’dan Cosmic Kids’i indirebilirsiniz. 2 haftalık deneme süresisunuyor. Çocukları eğlendirerek, hikayelerle oyunlarla yoga yaptırıyor.
20.Enerjilerini harcamaları için evdeki minderler ile atlamayı, zıplamayı,yuvarlanmayı sağlayacak parkurlar yapabilirsiniz.
21.Resim, hamur oyunları, Lego ve yapbozlar çocukların hayatlarınınhalihazırda bir parçası. Evdeki malzemelerle daha eğlenceli şeyler üretmekisterseniz şu linkte çocuklar için olan bölümde yer alan videolara göz atmanızı tavsiye ederim.
22.Evde oyun hamurlarınız biterse ve almaşansınız olmazsa, 1 su bardağı un, ¼ su bardağı tuz, ¾ su bardağı su, 2 yemekkaşığı limon suyu, 1 yemek kaşığı sıvı yağ ve istediğiniz renklerde gıda boyasıile kendi oyun hamurunuzu hazırlamanız mümkün.
23.Çocuğunuz hamurla oynamayı ve boyamayı seviyorsa ikisini birlikteyapabileceği bir önerim var:1 bardak un, 1 bardak tuz, yarım bardak su ilehamur yapın, istediğiniz şekli vererek 160 derecede fırında yarım saat pişirin.Soğuduktan sonra da boyayın.
24.Boyama yapmayı seven çocuklar için kendi çocukluğumuzdan bir aktivite önerim daha var; patates baskı, ip baskı, yaprak baskı gibi farklı baskı tekniklerini öğreterek birlikte renkli resimler yapabilirsiniz. Makarnaları boyayarak aksesuar olarak dizebilir ya da yapıştırarak resim yapabilirsiniz.
25.Dergilerden kesecekleri fotoğraflarla yeni bir resim kurgusu yaratmasını, kolaj yapmasını isteyebilirsiniz.
26.El işi kağıtlarından evdeki her aile ferdi için maskeler yapabilirler. Akşam tüm aile fertleri bir araya geldiğinde, çocukların kendi kurgularına göre, maskeli balo düzenleyerek hep beraber dans da edebilirsiniz, bir hikayenin kahramanı da olabilirsiniz.
27.Çocukların bu dönemde duygularını, özlemlerini ifade etmeleri için mektup yazmaları, okuma yazma bilmiyorlarsa resim ile aktarmaları onlara iyi gelecektir. Biz okulun kapanmasını takip eden ilk hafta bir mektup aldık. 5 yaşındaki kızıma, 4 yaşındaki sınıf arkadaşından resimlerle dolu bir zarf geldi. Arya’yı çok özlediği için mektup yazmak istemiş, annesi de bize kargo ile göndermiş. Arya’nın kendi adına gelen bu mektubu açıp arkadaşından gelen resmi görmesi hiçbir telefon görüşmesinde yaşamayacağı bir andı.
28.Suyun rahatlatıcı etkisini bu dönemde unutmamak iyi olacaktır. Birçok şeyden mahrum kaldıkları bu dönemde ıslanarak eğlenmelerine izin verebilirsiniz.
Bu dönemin başka bir yansıması da sanal platformlardaki imkanların daha çok farkına varmaya başlamamız oldu. Hiçbiri çocuklarımızın arkadaşlarıyla ya da bizlerle temiz havada, doğada, parklarda geçireceği zaman kadar güzel olmayacaktır ama koşullar düşünüldüğünde farklı deneyimler yaşatması adına deneyebileceğinizi düşünüyorum.
29.Bu haftasonu çocuklarınızı San Diego Hayvanat Bahçesi’nde bir tura götürmeye ne dersiniz?
30.Oyuncak müzesine henüz gitme fırsatı bulamadıysanız çocuğunuzla beraber sanal gezinti yapabilirsiniz.
31.Sakıp Sabancı Müzesini ziyaret ederek sesli kitapları dinleyebilirsiniz.
32.Tema Vakfı önderliğinde tasarlanan “Tasarruf Evde Başlar” temalı oyunu çocuklarınızla birlikte oynamaktan keyif alacağınıza eminim.
33.Müzik ile uğraşmayı seven çocuklar için evdeki müzik aletlerine bir alternatif önerebilirim.
Çocuğunuzun ilgi alanına göre tek başına yapabileceği ya da sizinle beraber vakit geçirmekten hoşlandığı aktiviteleri minik kağıtlara yazıp bir kavanoza koyabilirsiniz. Oyun oynamak istediğinde kavanozdan bir kağıt seçmek, hangi oyunun çıkacağının sürpriz olması da çocuklara eğlenceli gelecektir.
Unutmayalım ki sıkılmak da güzeldir. En yaratıcı fikirler o anlarda çıkar illa ki her çocuk yapacak bir şey mutlaka bulur. O yüzden belki de en etkili aktivite önerisi, çocuğunuza ne oynamak istediğini sorduğunuzda alacağınız cevaptır.
Çocuklarımızla birlikte keyifli vakit geçirmek için siz de bu dönemin tüm olumsuz yanlarını bir kenara park edip, içinizdeki çocuğu serbest bırakın. Sağlıkla, mutlu anılar biriktirerek korona günlerini atlatmamız dileğiyle.
